• Τοποθεσία54 χλμ. από Ηράκλειο
• ΠληθυσμόςΠερίπου 180 κάτοικοι
• ΣυνοικισμοίΠέρα Μάρθα (Ευαγγελισμού) και Πόδε Μάρθα (Άγιος Ιωάννης Θεολόγος)
• Ιστορικά ΣτοιχείαΤο τοπωνύμιο οφείλεται σε μια καλόγρια ή αρχόντισσα
• ΝαοίΆγιος Νεκτάριος, ξωκλήσια του Αγίου Ιωάννη και της Παναγίας

Περίπου 54 χιλιόμετρα από την πόλη του Ηρακλείου, στους πρόποδες της νοτιοδυτικής πλαγιάς του υψώματος Κούπα, που ανήκει στο όρος Δίκτη, βρίσκεται η όμορφη Μάρθα. Το γραφικό αυτό χωριό, ανήκει στον δήμο Βιάννου και αποτελείται από δύο συνοικισμούς: την Πέρα Μάρθα ή Μικρή (Ευαγγελισμού) και την Πόδε Μάρθα ή Μεγάλη (Άγιος Ιωάννης Θεολόγος). Αυτοί οι δύο οικισμοί συνδυάζουν την παραδοσιακή κρητική αρχιτεκτονική με την απόλυτη ηρεμία της φύσης, προσφέροντας ένα αυθεντικό σκηνικό ζωής.

Με βάση την απογραφή του 2011, στον οικισμό κατοικούν περίπου 180 κάτοικοι, οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία, ακολουθώντας τις παραδοσιακές μεθόδους καλλιέργειας της γης. Η περιοχή είναι γνωστή για την καλλιέργεια αμπελιών, ελαιώνων και κηπευτικών.

Ο κεντρικός ναός της Μάρθας είναι αφιερωμένος στον Άγιο Νεκτάριο, έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στα περίχωρα του χωριού υπάρχουν επίσης τα πανέμορφα ξωκλήσια του Αγίου Ιωάννη του Τσικαλούδη και της Παναγίας, τα οποία αποτελούν εξαιρετικά σημεία για επισκέπτες που ενδιαφέρονται για την ηρεμία και τη φυσική ομορφιά του τοπίου.

Αν και το χωριό δεν αναφέρεται στις ενετικές απογραφές, η ιστορία του είναι συνδεδεμένη με την τοπική παράδοση. Το τοπωνύμιο του οικισμού λέγεται ότι προέρχεται είτε από μια καλόγρια που έζησε στην περιοχή, στη μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, είτε από το όνομα μιας αρχόντισσας, της οποίας το αρχοντικό βρισκόταν κοντά στο μοναστήρι. Σήμερα, τα ερείπια του αρχοντικού παραμένουν, προσδίδοντας στο χωριό μια ιδιαίτερη ιστορική γοητεία.

Η Μάρθα, με τον ήρεμο ρυθμό της ζωής, τις ιστορικές αναφορές της και το απαράμιλλο φυσικό της περιβάλλον, αποτελεί ιδανικό προορισμό για όσους επιθυμούν να ζήσουν τη γνήσια κρητική φιλοξενία και να απολαύσουν τις ομορφιές της ενδοχώρας του νησιού.