Πεζά

Πεζά

Τα Πεζά είναι χτισμένα ανάμεσα σε πλήθος αμπελοκαλλιεργείων και ελαιώνων, 17χλμ νότια της πόλης του Ηρακλείου, σε υψόμετρο 310 μ.

Στον οικισμό μένουν 441 άνθρωποι, οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με την ελαιοκομία, την αμπελοκαλλιέργεια, ενώ δεν είναι λίγοι και εκείνοι που εργάζονται σε κατασκευαστικές επιχειρήσεις ή ακόμα ασχολούνται με το εμπόριο.

Στα Πεζά παράγεται λάδι εκλεκτής ποιότητας με ονομασία προέλευσης, καθώς και επώνυμο Π.Ο.Π κρασί. Η τυποποίηση των προϊόντων γίνεται σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις οι οποίες βρίσκονται στην “Ένωση Πεζών”. Αρκετά είναι και τα ιδιωτικά οινοποιία που δραστηριοποιούνται στην περιοχή και παράγουν ποιοτικό κρασί. Για το λόγο αυτό η περιοχή αποτελεί σημαντικό σταθμό στους δρόμους του κρασιού και είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εξόρμησης εκείνων που ενδιαφέρονται για τον οινοτουρισμό.

Την οινοποιητική παράδοση της περιοχής πιστοποιούν και τα χτιστά μεσαιωνικά πατητήρια που βρίσκονται κοντά στο ξωκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου.

Επίσης, στο χωριό βρίσκεται το δημαρχείο, καθώς τα Πεζά είναι η έδρα του δήμου Αρχανών Αστερουσίων.

Ανέκαθεν, τα Πεζά αποτελούσαν συγκοινωνιακό κόμβο της περιοχής, καθώς είναι ενδιάμεσος σταθμός του Ηρακλείου με τα χωριά της Μεσαράς.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Το χωριό είναι πολύ παλιό. Αναφέρεται σε έγγραφα του 1212 ως Piscia, ενώ σε συμβόλαιο του 1271 ως Pesee. Στην επαρχία Πεδιάδας αναφέρεται από τον Καστροφύλακα ,το 1583, με το όνομα Pesa με 214 κατοίκους, καθώς και από το Βασιλικάτα το 1630.

Στην Τούρκικη απογραφή του1671 αναφέρεται ως Peze, με 39 χαράτσα, ενώ στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 ως Peza, με 5 χριστιανικές και 5 τούρκικες οικογένειες.

Στην απογραφή του 1881 αναφέρεται στο Δήμο Αγιών Παρασκιών, με 157 χριστιανούς και 34 Τούρκους κατοίκους. Το 1900 είναι στον ίδιο Δήμο με 222 κατοίκους, το 1920 έδρα αγροτικού Δήμου με 341 κατοίκους.

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, το χωριό αποτελούσε στρατηγείο των κατοχικών δυνάμεων της περιοχής. Συγκεκριμένα, το πετρόχτιστο οίκημα που βρίσκεται δίπλα και νότια από την ημιτελής τότε εκκλησία του Αγίου Νικολάου φιλοξενούσε τη σημαία των Ναζί και τους γερμανούς στρατιώτες τους, καθώς οι ιδιοκτήτες του είχαν εκδιωχθεί βιαίως.

ΤΟΠΩΝΥΜΙΟ

Σύμφωνα με την παράδοση, πήρε το όνομά του επί Τουρκοκρατίας. Λένε ότι την εποχή εκείνη υπήρχε στην περιοχή ένας Τούρκος δερβέναγας που όποιον καβαλάρη συναντούσε τον ανάγκαζε να ξεπεζέψει και τον μαστίγωνε. Αυτό το γεγονός ανάγκαζε τους ανθρώπους να περνούν πεζοί απ’ αυτό το χωριό και έτσι το χωριό ονομάστηκε Πεζά.

ΘΡΥΛΟΙ

Κατά την Τουρκοκρατία, το χωριό , όπως και πολλά χωριά της περιοχής ήταν τουρκοχώρι. Λένε λοιπόν πως εκείνη την εποχή ζούσε στο χωριό μια πολύ όμορφη κοπέλα που ήθελε να την παντρευτεί ένας Τούρκος. Ωστόσο αυτή προτίμησε έναν παλικάρι του χωριού, Έλληνα. Την ημέρα του γάμου ο Τούρκος σκότωσε το γαμπρό και στη συνέχεια διέταξε να του βγάλουν το συκώτι. Το μισό υποχρέωσαν τη νύφη να το φάει και το άλλο μισό το πέταξαν σε ένα πηγάδι, που από τότε ονομάζεται « του Σκώτι το πηγάδι».

ΕΚΛΛΗΣΙΕΣ

Καθεδρικός ναός του χωριού είναι ο Άγιος Νικόλαος, που γιορτάζει στις 6 Δεκεμβρίου. Στις 21 Νοεμβρίου γιορτάζει η παλιά εκκλησία της Παναγίας των Εισοδίων, η οποία είναι και πολιούχος του χωριού. Άλλες εκκλησίες είναι του Αγίου Κωνσταντίνου (βυζαντινή εκκλησία), του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Γεωργίου.