- Τοποθεσία23 χλμ από το Ηράκλειο
- Υψόμετρο 440 μ.
- ΠληθυσμόςΠερίπου 863 κάτοικοι
- Μουσικό Εργαστήρι ΛαβύρινθοςΔημιουργία του Ross Daly, μοναδικό μουσείο παραδοσιακών οργάνων, διεθνές φεστιβάλ
- Αρχαιολογικά ευρήματαΠήλινη κεφαλή της θεάς Αθηνάς, λείψανα ελληνιστικής εποχής, ειδώλια Μεσομινωικής περιόδου
- Θρησκευτικά αξιοθέαταΕκκλησίες Αγίου Ιωάννη Θεολόγου, Αγίας Παρασκευής, Αγίου Νικολάου, κ.ά.
- Ιστορική αναφοράΑναφέρεται από το 1279, εμπλοκή στη Μάχη της Κρήτης
Το Χουδέτσι αποτελεί ένα ζωντανό κέντρο πολιτισμού στην κρητική ενδοχώρα, που εξελίσσεται σε έναν πόλο έλξης για τους λάτρεις της παραδοσιακής μουσικής και της Κρητικής κουλτούρας. Σε απόσταση 23 χλμ από το Ηράκλειο, είναι χτισμένο στην κοιλάδα που σχηματίζουν τα όρη Λαγγός, Κορφή, Σκάλα και Βίγλα, σε υψόμετρο 440 μέτρων, και ανήκει διοικητικά στον δήμο Αρχανών-Αστερουσίων. Με πληθυσμό περίπου 863 κατοίκους, το χωριό διακρίνεται για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων και την ανάπτυξη στον τουρισμό και το εμπόριο, ενώ πολλοί κάτοικοι ασχολούνται με τεχνικά επαγγέλματα. Ο ζεστός και φιλόξενος χαρακτήρας των κατοίκων, όπως και η αγάπη τους για τη μουσική και την κρητική ρίμα, δίνουν στο χωριό έναν ιδιαίτερο, ζωντανό χαρακτήρα.
Η γραφικότητα του χωριού και η αφοσίωση των κατοίκων στη μουσική και στις παραδοσιακές ρίμες αποτέλεσαν καθοριστικούς παράγοντες για την εγκατάσταση του σπουδαίου μουσικού και δασκάλου Ross Daly στο Χουδέτσι. Με την υποστήριξη του πρώην Δήμου Ν. Καζαντζάκη, ο Daly δημιούργησε το φημισμένο Μουσικό Εργαστήρι «Λαβύρινθος». Το εργαστήρι αυτό φιλοξενεί το μοναδικό μουσείο παραδοσιακών μουσικών οργάνων στην Ελλάδα και είναι πόλος έλξης μουσικών από όλο τον κόσμο, χάρη και στο ετήσιο μουσικό φεστιβάλ που διοργανώνει ο Daly, προσελκύοντας διεθνείς και τοπικούς καλλιτέχνες για συναυλίες που γεμίζουν τους δρόμους του χωριού με μοναδικές μελωδίες.
Το Χουδέτσι φέρει βαριά ιστορία που χρονολογείται από το 1279, όταν αναφέρεται ως "Casale Tudeti". Το χωριό μνημονεύεται σε αρκετά έγγραφα μέσα στους αιώνες, ενώ σε τουρκικές απογραφές εμφανίζεται ως "Hodec" με πληθυσμό που περιλάμβανε χριστιανικές και μουσουλμανικές οικογένειες, μέχρι και την ανταλλαγή πληθυσμών. Σημαντική είναι η συνεισφορά του στην αντίσταση κατά τη Μάχη της Κρήτης, όπου οι κάτοικοι πολέμησαν ηρωικά ενάντια στους Γερμανούς εισβολείς.
Σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, όπως η πήλινη κεφαλή της θεάς Αθηνάς (1952) και τα λείψανα υδραγωγείων ελληνιστικής εποχής, αποδεικνύουν την πλούσια ιστορία του. Το 1961, στη θέση Κορφή βρέθηκαν τμήματα ειδωλίων Μεσομινωικής περιόδου, προσφέροντας πολύτιμες πληροφορίες για την ιστορική συνέχεια της περιοχής.
Το όνομα "Χουδέτσι" ετυμολογείται πιθανότατα από την αραβική λέξη "guds," που σημαίνει "άγιος", σύμφωνα με τον ερευνητή Paul Faure. Σημαντική είναι και η θρησκευτική παράδοση του χωριού, με τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο να είναι ο πολιούχος του χωριού από το 1874, όπου οι τοιχογραφίες του, αν και ασβεστωμένες, προσδίδουν ιστορικό βάθος. Επίσης, έχουν ανακαλυφθεί πέτρινα εικονίσματα του Αγίου Γεωργίου.
Οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν ακόμη τις εκκλησίες της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Αντωνίου, του Τίμιου Σταυρού, του Αγίου Παντελεήμονα, του Αγίου Παϊσίου, του Μιχαήλ Αρχάγγελου, και της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής.