Η όμορφη και ενδιαφέρουσα κωμόπολη του Ζαρού είναι χτισμένη 45 περίπου χλμ από την πόλη του Ηρακλείου και ανήκει στον διευρυμένο δήμο Φαίστού.Γεωγραφικά βρίσκεται στις νότιες υπώρειες του όρους Σαμάρι, σε υψόμετρο 340μ.

Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, στον Ζαρό μένουν 2139 κάτοικοι. Στην περιοχή παράγεται ελαιόλαδο, σταφίδα, εσπεριδοειδή, κηπευτικά, χαρούπια και κτηνοτροφικά φυτά. Οι κάτοικοι της περιοχής έχουν στραφεί στην δημιουργία χώρων εστίασης, ενώ στον οικισμό υπάρχουν και χώροι διαμονής. Ο Ζαρός εκτός από τα αξιοθέατα του είναι γνωστός για την εκτροφή πέστροφας και για το ομώνυμο εμφιαλωμένο νερό που διατίθεται στην αγορά και προέρχεται από την περιοχή.

Το δημοτικό του διαμέρισμα απαρτίζεται από τις Κούρτες και την Μονή Αγίου Αντωνίου Βροντησίου.

Ο επισκέπτης έχει την δυνατότητα να περιηγηθεί περιμετρικά της λίμνης Ζαρού, να γνωρίσει το απαράμιλλης ομορφιάς δάσος του Ρούβα, φτάνοντας εκεί από το μονοπάτι Ε4 που βρίσκεται μέσα στο φαράγγι του Αγίου Νικολάου, και να θαυμάσει την Μεσσαρά από το μοναστήρι του Βροντησίου.

Στον οικισμό βρίσκεται ένας νερόμυλος, ο οποίος έχει κηρυχθεί διατηρητέο ιστορικό μνημείο.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Το δίκτυο ύδρευσης στην περιοχή ήταν ανεπτυγμένο από τα αρχαία χρόνια. Από την πηγή Στέρνα, στα βόρεια του Ζαρού, υδρευόταν η αρχαία Γόρτυνα. Σώζονται ερείπια του ρωμαϊκού υδραγωγείου.

Στο Ζαρό γίνεται γραπτή μνεία το 1583 στον Καστροφύλακα, με την ονομασία Saro, με 266 κατοίκους και στην ίδια απογραφή αναγράφεται ο οικισμός Κούρτες (Curtes) με 172 κατοίκους.

Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας οι Κούρτες κατοικούνταν αποκλειστικά από τους Τούρκους.

ΤΟΠΩΝΥΜΙΟ

Η ονομασία του χωριού προέρχεται από το πληθυντικό μόριο Ζα και το ρήμα ρέω, ρους και σημαίνει πολλά νερά.

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ

Στο εσωτερικό του χωριού υπάρχουν τρεις εκκλησίες. Αξιοσημείωτη είναι η εκκλησία που είναι αφιερωμένη στην Αγία Κυριακή, παραπλεύρως της οποίας βρίσκεται εκκλησιαστικό μουσείο. Στην εκκλησία υπάρχει ένα εξαιρετικό ξυλόγλυπτο τέμπλο και εικόνες του 18ου και 19ου αιώνα.

Το μουσείο είναι αφιερωμένο στην μνήμη του Μητροπολίτη Γορτύνης και Αρκαδίας Κυρίλλου. Στο εκκλησιαστικό μουσείο εκτίθενται ιερά σκεύη και άμφια, παλιές βυζαντινές εικόνες, καθώς και χειρόγραφα βιβλία.

Στα βόρεια, κοντά στην είσοδο του ομώνυμου φαραγγιού βρίσκεται το παλιό μοναστήρι του Αγίου Νικολάου. Σήμερα είναι μοναστήρι Παλαιοημερολογιτών.

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Στον Ζαρό διοργανώνεται κάθε χρόνο διαγωνισμός Παραδοσιακής Κρητικής Κουζίνας.