Τα Χανιά είναι μια σύγχρονη πόλη που συνυπάρχει αρμονικά με την μαγεία περασμένων εποχών. Σε μια βόλτα στην πόλη συναντά κανείς κτίρια της ενετική, της οθωμανικής καθώς και της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.
Η πόλη των Χανίων είναι πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού και κατοικείται από 53.000 άτομα. Αποτελεί την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νησιού, μετά το Ηράκλειο. Με τον δήμο Χανίων συνενώθηκαν οι πρώην δήμοι Σούδας, Κεραμειών, Ελ. Βενιζέλου, Θερίσου και Νέας Κυδωνίας.
Τα όμορφα Χανιά αποτελούνται ουσιαστικά από δύο πόλεις την παλιά και την σύγχρονη. Η σύγχρονη πόλη των Χανίων αγκαλιάζει με στοργή την παλιά, όπου έχουν μείνει αναλλοίωτα τα χαρακτηριστικά της κάθε εποχής που αναπτύχθηκε.
Η παλιά πόλη με τα αρχιτεκτονικά μνημεία αναπτύσσεται μέσα από τα τμήματα ενετικών και βυζαντινών τειχών, παράλληλα με το γραφικό ενετικό λιμάνι. Στο όμορφο και τουριστικό ενετικό λιμάνι των Χανίων δεσπόζει το σήμα κατατεθέν της πόλης ο βενετσιάνικος φάρος του 1595-1601.
Στο λόφο Καστέλι βρίσκονται τα βυζαντινά τείχη. Από εκεί ξεκινάει και η παλιά πόλη και καταλήγει στην Πύλη της Άμμου, δυτικά του γραφικού λιμανιού. Ο λόφος Καστέλι βρίσκεται πάνω από το τουρκικό τζαμί, στο ενετικό λιμάνι των Χανίων. Η περιοχή ήταν η πρώτη που κατοικήθηκε στην περιοχή από την νεολιθική εποχή. Μάλιστα, εκεί ήταν η ακρόπολη της μινωικής Κυδωνίας. Όταν κατέκτησαν την πόλη οι Ενετοί, έχτισαν στο λόφο το φρούριο Φίρκα, πάνω στα ερείπια της αρχαίας πόλης. Μεγάλο μέρος του φρουρίου γκρεμίστηκε από τους βομβαρδισμού του Β’ Παγκοσμίου πολέμου.
Μέσα στα στενά της παλιάς πόλης βρίσκονται διατηρητέα κτίρια διαφόρων περιόδων, τα οποία χρησιμοποιούνται από τους ντόπιους ως καφετέριες, εστιατόρια, μικρά ξενοδοχεία, καταστήματα και κατοικίες. Πρόκειται λοιπόν για μια ζωντανή πόλη με έντονη αίσθηση άλλων εποχών.
Η πόλη είναι χωρισμένη σε συνοικίες ανάλογα με την χρονική περίοδο που χτίστηκαν και με τον πληθυσμό που κατοικούσε σε αυτήν. Βρίσκουμε την συνοικία Τοπανάς, την Εβραϊκή, το Σιντριβάνι, και το Καστέλι.
Όσον αφορά την σύγχρονη πόλη, υπάρχουν διάφορες περιοχές που δεν πρέπει να παραλείψετε να επισκεφτείτε όπως την παραλία του Κουμ Καπί. Το Κουμ Καπί βρίσκεται ανατολικά της παλιάς πόλης, τον 19ο αιώνα κατοικούνταν από Άραβες, όπου έδωσαν και το όνομα στην περιοχή, και σήμερα βρίσκεται όλη η νυχτερινή ζωή των Χανίων. Υπάρχουν πολυάριθμα ταβερνάκια, καφετέριες και μπαρ.
Νότια από το Κουμ Καπί συναντάμε τον γραφικό δημοτικό κήπο, που κατασκεύασε στα πρότυπα των ευρωπαϊκών πάρκων ο Ρεούφ Πασάς, το 1870. Στην ανατολική γωνία του δεσπόζει το ρολόι του 1924.
Κοντά στα εμπορικά μαγαζιά των Χανιών, που βρίσκονται νότια της παλιάς πόλης, βρίσκεται και το σταυροειδές κτήριο της δημοτικής αγοράς. Το κτήριο κατασκευάστηκε το 1913 στα πρότυπα της αγοράς της Μασσαλίας και από τότε φιλοξενεί διάφορα μαγαζιά που πουλάνε κάθε λογίς προϊόντα.
Η πολιτισμική και πολιτιστική κληρονομιά των Χανίων δεν βρίσκεται μόνο ανάμεσα στα στενά της παλιάς πόλης αλλά και μέσα στα πολλά μουσεία που υπάρχουν στην πόλη. Στα Χανιά βρίσκουμε το Μουσείο Σχολικής Ζωής, το Ναυτικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης, το Λαογραφικό Σπίτι Χανίων, το Μουσείο Χημείας και τη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή συλλογή. Επίσης αξίζει να επισκεφτείτε την οικία του Ελ. Βενιζέλου. Επίσης, στα Χανιά λειτουργεί Μουσείο Εθνικής Ομάδας Ποδοσφαίρου.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Ευρήματα αποδεικνύουν την ύπαρξη ανθρώπινης παρουσίας στα Χανιά από την νεολιθική εποχή. Αργότερα, στην Μινωική εποχή, χτίστηκε η Κυδωνία, πάνω στην οποία είναι χτισμένα σήμερα τα Χανιά.
Κατά την διάρκεια της Eνετοκρατίας, το λιμάνι και η πόλη των Χανίων αποτελούσαν το κέντρο μιας πλούσιας γεωργικής περιοχής.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων κινημάτων για ανεξαρτησία και ένωση με την Ελλάδα, το 1898, οι Μεγάλες δυνάμεις έκαναν τα Χανιά πρωτεύουσα της ημιαυτόνομης Κρητικής Πολιτείας, με ύπατο αρμοστή της τον πρίγκιπα Γεώργιο. Το παλάτι βρίσκεται στη συνοικία Καστέλι πάνω από το παλιό λιμάνι.
ΤΟΠΩΝΥΜΙΟ
Πολλές είναι οι εκδοχές όσον αφορά στην ετυμολογία του τοπωνυμίου της πόλης. Πιθανόν από παραφθορά του ονόματος Χθονία, που ήταν ένα από τα αρχαία ονόματα της Κρήτης, να προέρχονται τα Χανιά. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή προέρχεται από το Αραβικό Χάνι ή τέλος από την αλχανία κώμη (προάστιο ή συνοικία της Κυδωνίας).
ΜΥΘΟΙ
Ο μύθος αφορά το όνομα της αρχαίας πόλης Κυδωνίας, που βρισκόταν στα Χανιά. Η Κυδωνία, όπως λέγεται, χτίστηκε κατά τους προϊστορικούς χρόνους από τον Κύδωνα, ο οποίος ήταν γιος του Ερμή και της Ακακαλίδας, κόρη του Μίνωα.