Η γαλήνια και μαγευτική Ελούντα δεν φημίζεται τυχαία για την συχνή άφιξη των πιο ισχυρών και διάσημων προσωπικοτήτων στον κόσμο. Η Ελούντα έχει καταφέρει να προσελκύσει τους πιο απαιτητικούς επισκέπτες με τις υπέροχες παραλίες της, της διαυγέστατες καταγάλανες θάλασσες της και το υπέροχο περιβάλλον της.
Η Ελούντα διαθέτει πολυτελέστατα ξενοδοχεία, με αρκετά από αυτά να συγκαταλέγονται στα 100 καλύτερα του κόσμου. Λέγεται, μάλιστα, ότι είναι η περιοχή της Ελλάδας με τα περισσότερα ξενοδοχεία 5 αστέρων.
Κι αν ακούσατε για VIPs και πεντάστερα ξενοδοχεία και τρομάξατε, σας λέμε ότι γενικά οι τιμές στην Ελούντα κινούνται στα ίδια πλαίσια με την υπόλοιπη Κρήτη, αρκεί να μην επιλέξετε για την διαμονή σας κάποιο από τα πολυτελή ξενοδοχεία. Στην Ελούντα υπάρχουν δωμάτια και ξενοδοχεία για όλα τα βαλάντια. Το σίγουρο είναι ότι η περιοχή δεν συνίσταται για όσους επιθυμούν έντονη νυχτερινή ζωή και απομονωμένες παραλίες!
Η Ελούντα βρίσκεται περίπου 10χλμ από τον Άγιο Νικόλαο, στις νότιες ακτές του ομώνυμου κόλπου, 1χλμ δυτικά από την αρχαία Ολούντα ή Όλους. Μόλις 5χλμ βόρεια της Ελούντας βρίσκουμε και το γραφικό χωριό της Πλάκας. Απέναντι της βρίσκεται το εξίσου φημισμένο νησάκι της Σπιναλόγκας.
Ένα επίσης αξιόλογο σημείο για να επισκεφτείτε είναι οι ενετικές αλυκές που θα συναντήσετε αν ακολουθήσετε το νοτιοανατολικό παραλιακό δρόμο, που οδηγεί στην Κολοκύθα. Δεξιά του στενού δρόμου που ενώνει την Ελούντα με την Χερσόνησο της Κολοκύθας υπάρχουν πετρόχτιστοι χαμηλοί τοίχοι. Εκεί έμπαινε το θαλασσινό νερό μέχρι να εξατμιστεί και να μείνει μόνο το αλάτι. Οι Ενετοί μάζευαν το αλάτι το φόρτωναν σε πλοία και το εμπορεύονταν σε άλλες χώρες.
Οι Ενετοί διατηρούσαν το μονοπώλιο του αλατιού και η τιμή του ήταν ιδιαίτερα υψηλή.
Στο τέλος της γέφυρας συναντάμε τον παλιό νερόμυλο, ακοίμητος φρουρός της περιοχής της Κολοκύθας.
Σήμερα κατοικούν στην περιοχή περίπου 2.200 κάτοικοι, οι οποίοι ασχολούνται με τον τουρισμό και το ψάρεμα.
ΠΑΡΑΛΙΕΣ
Οι παραλίες της Ελούντα βραβεύονται κάθε χρόνο από την Ευρωπαϊκή Ένωση με γαλάζια σημαία. Μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε αρκετές όμορφες και καθαρές παραλίες.
Η κεντρική παραλία της Ελούντας βρίσκεται βόρεια του λιμανιού, η οποία είναι οργανωμένη και λόγω της θέσης, της δίπλα στο κέντρο της Ελούντας, μπορεί κανείς να προμηθευτεί ό,τι χρειαστεί από τα καταστήματα που υπάρχουν πλησίον της. Η αμμώδης παραλία είναι δημοτική και παρέχει –εκτός των άλλων- υποδομές για beach volley, παιδική χαρά, θαλάσσια σπορ, κ.ά.
Συνεχίζοντας βορειότερα, ακολουθώντας τον παραλιακό δρόμο που οδηγεί στην γραφική Πλάκα, συναντάει κανείς αρκετές μικρές παραλίες με βότσαλο και πέτρα. Σε κάποιες από αυτές έχουν στηθεί εξέδρες και φιλοξενούνται beach bar.
Στην ανατολική πλευρά της Ελούντας βρίσκει κανείς μια μικρότερη από την κεντρική παραλία, η οποία αποτελείται από άμμο. Η εν λόγω παραλία βρίσκεται πολύ κοντά στον μικρό ισθμό που ενώνει την Ελούντα με την Κολοκύθα. Η παραλία είναι οργανωμένη.
Κοντά στην Ελούντα βρίσκονται και οι βραβευμένες παραλίες Χιόνια και Πόρος, οι δύο βοτσαλωτές παραλίες της Πλάκας, καθώς η γνωστή για τα γαλαζοπράσινα νερά της παραλία της Κολοκύθας.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Κοντά στον οικισμό της Ελούντας βρίσκονται ελάχιστα ερείπια της αρχαίας πόλης Όλους, τα οποία σώζονται μέχρι σήμερα. Η Ολούς υπήρξε μια από τις σημαντικότερες εκατό πόλεις της αρχαίας Κρήτης, με πληθυσμό άνω των 30.000 κατοίκων, που χρονολογείται από τα μινωικά χρόνια. Το διοικητικό σύστημα της Ολούντος ήταν η ευνομία, ένα είδος δημοκρατίας.
Στην Ολούντα λατρευόταν ο Ταλλαίος Δίας, ο Απόλλωνας και η Βριτόμαρτις με ναό αφιερωμένο σ΄ αυτήν.
Είχε δικά της νομίσματα. Ο Σβορώνος αναφέρει 11 διαφορετικούς τύπους. Στα περισσότερα παριστάνεται στη μία πλευρά η Άρτεμις Βριτόμαρτις, και από την άλλη ο Ζευς αετοφόρος, ή δελφίνι ή άστρο. Η ακμή της Ολούντας συνεχίστηκε και κατά την πρώτη Βυζαντινή περίοδο. Το μαρτυρούν η Βασιλική του Πόρου με το θαυμάσιο μωσαϊκό, επισκέψιμο σήμερα και η Βασιλική της Κολοκύθας με τα εξαίσια λευκά μάρμαρα.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Στοιχεία ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή έχουμε από την Μινωική εποχή, στην αρχαία πόλη Όλους. Το μεγαλύτερο μέρος της Ολούς ήταν αναγεννημένο από την θάλασσα και είναι ακόμη ορατά τα σημάδια κατά την κατάδυση στον κόλπο της Ελούντας.
Πρώτη μνεία του ονόματος Ελούντα έχουμε σε ένα έγγραφο του1376.
Το 1669 οι τούρκοι καταλαμβάνουν το Χάνδακα, όμως η Σπιναλόγκα αντιστέκεται για 46 χρόνια ακόμη. Εκεί έβρισκαν καταφύγιο οι επαναστάτες. Όταν καταλαμβάνεται, το 1715, από τους Τούρκους απαγορεύεται η εγκατάστασεη πληθυσμού σε όλο τον ευρύτερο χώρο της Σπιναλόγκας, συμπεριλαμβανομένου και της Ελούντας.Η κατοίκηση των οικισμών (Πάνω, Κάτω Ελούντας και Μαυρικιανώ) σε μόνιμη βάση άρχισε από τα μέσα του 18ου αιώνα.
Η Ελούντα κάηκε το1823 από τον Χασάν πασά. Οι κάτοικοι πήραν ενεργό μέρος σε όλες τις επαναστάσεις για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού, καθώς και στους αποκλεισμούς του φρουρίου της Σπιναλόγκας.