- Τοποθεσία74 χλμ. από το Ηράκλειο, 30 χλμ. από την Ιεράπετρα
- Φυσικό περιβάλλονΚατάφυτη κοιλάδα με πλούσια βλάστηση και καρποφόρα δέντρα
- Φυσικά αξιοθέαταΜπλαβοπόταμος, φαράγγι Καπνιστής, πολλές σπηλιές (Ζυμπραγά, Κισσόσπηλιος, Λέρη κ.ά.)
- Αρχαιολογικά αξιοθέαταΙερό του Ερμή και της Αφροδίτης στην Κρύα Βρύση
- ΙστορίαΑναφορά από το 1583, αντίσταση κατά των Ναζί, λαϊκή παράδοση με τον Συμιανό άρχοντα
- ΕκκλησίεςΠαναγία της Γαλατοκτισμένης, Αφέντης Χριστός, Άγιος Ιωάννης, Άγιος Γεώργιος
Η Κάτω Σύμη είναι ένα από τα ομορφότερα χωριά του Δήμου Βιάννου, χτισμένο σε μια κατάφυτη κοιλάδα γεμάτη από καρποφόρα δέντρα. Με τη μεγαλύτερη δασική κάλυψη στο Νομό Ηρακλείου, η περιοχή είναι πλούσια σε φυσική ομορφιά και προσφέρει στον επισκέπτη μια μοναδική αίσθηση ηρεμίας και γαλήνης. Το ομώνυμο δάσος της Σύμης, το οποίο συνδέεται με το δάσος του Σελακάνου, είναι πλούσιο σε είδη όπως καρυδιές, κερασιές, βερικοκιές και αχλαδιές, προσθέτοντας στο μαγευτικό τοπίο.
Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της Κάτω Σύμης είναι το ποτάμι Μπλαβοπόταμος, το οποίο διασχίζει το χωριό και κατευθύνεται προς το Φαφλάγκο, καταλήγοντας στο Λιβυκό Πέλαγος. Το χωριό διατηρεί την παραδοσιακή ομορφιά των ορεινών χωριών της Κρήτης, και ταυτόχρονα προσφέρει πλήθος φυσικών και αρχαιολογικών αξιοθέατων. Στην περιοχή βρίσκονται σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι, όπως το Ιερό του Ερμή και της Αφροδίτης στη θέση Κρύα Βρύση, που μαρτυρούν την ιστορική κληρονομιά της Κρήτης.
Η Κάτω Σύμη διαθέτει επίσης σημαντικές φυσικές τοποθεσίες, όπως οι εντυπωσιακές σπηλιές Ζυμπραγά Σπηλιάρα, Κισσόσπηλιος, Λέρη, το σπήλαιο του Μπουμπούλη, το σπήλαιο Ριζά και το σπήλαιο Χάλαβρα, προσφέροντας μοναδικές εμπειρίες εξερεύνησης για τους λάτρεις της φύσης. Ένα από τα πλέον ξεχωριστά αξιοθέατα είναι το φαράγγι της Καπνιστής, όπου σύμφωνα με την παράδοση ζούσε ο γιγαντόσωμος Σαραντάπηχος.
Η ιστορία της Κάτω Σύμης είναι εξίσου εντυπωσιακή με τη φυσική της ομορφιά. Το χωριό αναφέρεται από το 1583 στην απογραφή του Καστροφύλακα, με την ονομασία Simi Catto και 146 κατοίκους. Κατά την Τουρκοκρατία, η περιοχή υπέστη βαρβαρότητες, όπως η τραγική ιστορία δύο γυναικών που γκρεμίστηκαν από το σημείο Γκούπο για να αποφύγουν τον εξευτελισμό από τους Τούρκους. Το Σεπτέμβριο του 1943, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, το χωριό υπέστη μεγάλη καταστροφή όταν οι Ναζί αντέδρασαν στον θάνατο 84 στρατιωτών τους από αντάρτες στην περιοχή. Η ηρωική αντίσταση των ντόπιων τιμάται με το μνημείο των πεσόντων της μάχης της Κάτω Σύμης.
Στην Κάτω Σύμη, ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφθεί τους ναούς του Αφέντη Χριστού, του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, του Αγίου Γεωργίου, καθώς και την εκκλησία της Παναγίας της Γαλατοκτισμένης και Νηστικοκτισμένης. Η τελευταία, σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, χτίστηκε με γάλα αντί για νερό και αποτελεί σύμβολο εξιλέωσης της ντροπής ενός άρχοντα της περιοχής κατά την εποχή της Ενετοκρατίας. Η ιστορία αναφέρει ότι ο Συμιανός άρχοντας βίασε τη γυναίκα ενός άρχοντα του Ηρακλείου, και προκειμένου να εξιλεωθεί, η γυναίκα του αποφάσισε να χτίσει την εκκλησία με αυτά τα μοναδικά υλικά. Αυτή η εκκλησία παραμένει ένα από τα πιο εντυπωσιακά σύμβολα της περιοχής.
Η Κάτω Σύμη βρίσκεται σε απόσταση περίπου 74 χλμ. από το Ηράκλειο και 30 χλμ. από την Ιεράπετρα, προσφέροντας εύκολη πρόσβαση για τους επισκέπτες που επιθυμούν να ανακαλύψουν την ομορφιά και την ιστορία της Κρήτης.