Η φύση έχει χαρίσει στο χωριό τα πιο όμορφα χρώματα της, αφού οι Μελέσες είναι χτισμένες ανάμεσα σε ένα τόπο κατάφυτο από αμπέλια, ελαιώνες και ανθόκηπους.Ο οικισμός βρίσκεται 22 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη του Ηρακλείου, στο δρόμο προς Βιάννο.

Την τοπική κοινότητα Μελεσών συμπληρώνει το χωριό Φιλίσια. Τα Φιλίσια βρίσκονται σε υψόμετρο 340 μ και κατοικούνται από 68 άτομα. Η καταγωγή των κατοίκων είναι από την Αξό και από την παροικία των Αξενών στο Ικόνιο της Καπαδοκίας. Ωστόσο, βρέθηκαν στα Φιλίσια έπειτα από την ανταλλαγή πληθυσμών που έγινε το 1924.

Στις Μελέσες μένουν περίπου 293 κάτοικοι, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Οι κάτοικοι της περιοχής ασχολούνται κυρίως με την ελαιοκομία και την αμπελοκαλλιέργεια.

Στο χωριό μπορεί κανείς να δει τον εγκαταλελειμμένο οικισμό Τραπεζάκι, καθώς και κομμάτια ερειπωμένα ενός άλλου αιώνα, όπως το φρούριο Castello di Beto.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Η αρχαιότερη μνεία του χωριού γίνεται σε έγγραφο του 1271 ως Mellexe. Ορθότερα αναφέρεται ως Melesse και Mellesse σε συμβόλαια του 1281.

Το 1577 αναφέρεται από τον Fr. Barozzi Melesses pano, Melesses kato, από τον Καστροφύλακα Melesses Apano με 217 και Melesses Cato με 192 κατοίκους.

Στην τούρκικη απογραφή του 1671 Μalases με 50 χαράτσα. Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 Melisses με 16 χριστιανικές και 4 τούρκικες οικογένειες.

Το 1900 γράφεται Μελέσες στον ίδιο Δήμο με 180 κατοίκους, το 1920 Μελέσσαις, έδρα αγροτικού δήμου.

Το 1928 αναφέρεται Μελέσσες στην Κοινότητα Αγίου Βασιλείου ,ενώ το 1940 Μελέσαι, έδρα ομώνυμης Κοινότητας.

ΤΟΠΩΝΥΜΙΟ

Το όνομα του χωριού μαρτυραεί τόπο με αναπτυγμένο τον τομέα της μελισσοκομίας. Πράγματι, στην Κρήτη εξέτρεφαν μέλισσες στα χρόνια της Β΄ Βυζαντινής περιόδου, οπότε η μελισσοκομία ήταν μια από τις κύριες εργασίες των αγροτών.

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ

Πολιούχος του χωριού είναι ο ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Επίσης, στις Μελέσες συναντάμε τις εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου, της Αγίας Παρασκευής, καθώς και τους παλιούς ναούς της Αγίας Πελαγίας και του Αγίου Αντωνίου.