Το γραφικό Φόδελε βρίσκεται στο 25^ο χλμ της εθνικής Ηρακλείου – Χανίων, χτισμένο ανάμεσα σε ένα τοπίο που η φύση δημιούργησε με τα πιο όμορφα χρώματα της. Ψηλά δέντρα, λουλούδια, νερά από τον ποταμό Παντομάντρη και αρώματα από τις πορτοκαλιές και λεμονιές που έχουν φυτέψει οι κάτοικοι στην ομώνυμη κοιλάδα είναι μερικές μόνο εικόνες και μυρωδιές από το όμορφο Φόδελε.

Το Φόδελε είναι ο τόπος καταγωγής του μεγάλου ζωγράφου Ελ Γκρέκο, γεγονός που γεμίζει περηφάνεια τους κατοίκους. Μάλιστα, έχει κατασκευαστεί μουσείο αφιερωμένο στον κρητικό ζωγράφο.

Κοντά στο χωριό τόσο βορειοανατολικά όσο και βορειοδυτικά βρίσκονται ερείπια μεσαιωνικών σπιτιών, ενώ αξίζει να κάνετε μια βόλτα κατά μήκος του ποταμού Παντομάντρη, που διασχίζει τον οικισμό. Το Φόδελε ήταν ξακοστό για τα άφθονα νερά του από την εποχή της Ενετοκρατίας.

Στο Φόδελε βρίσκεται και το Πλυσταριό στα Κεφαλοβρύσα, όπως ονομάζεται, και πρόκειται για ένα πετρόκτιστο κτίριο που στο εσωτερικό του υπάρχει σειρά τσιμεντένιων γουρνών και καταπότης.

Αξίζει να επισκεφτείτε τους πύργους του Φόδελε και όταν κουραστείτε με την περιήγηση εντός και περιφερειακά του άκρως ενδιαφέροντος οικισμού να κατευθυνθείτε προς την ομώνυμη παραλία.

Τέλος, κοντά στο Φόδελε βρίσκεται η Μονή Αγίου Παντελεήμονος.

Οι περίπου 550 κάτοικοι της περιοχής έχουν παράδοση στην καλλιέργεια κηπευτικών και εσπεριδοειδών, ενώ τα τελευταία χρόνια, ασχολούνται και με την εστίαση. Στο χωριό υπάρχουν και αρκετά ενοικιαζόμενα δωμάτια.

ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΦΟΔΕΛΕ

Κοντά στο χωριό Φόδελε, αγναντεύοντας προς τις κορυφογραμμές, ίσως καταφέρει κανείς να δει να ξεπροβάλουν οι πύργοι ή κουλέδες του Φόδελε. Πρόκειται για πύργους που χρονολογούνται στην περίοδο της όψιμης Τουρκοκρατίας και αποτελούσαν μέρος ενός ευρύτερου αμυντικού σχεδίου για την καταστολή της επανάστασης.

Πύργους συναντάμε στις θέσεις Κεφάλα, πάνω από το ξενοδοχείο Fodele beach, στη Κοπροκεφάλα, στο λόφο Κόκκινος Πύργος και στις κορυφογραμμές του Μπομπιά.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Το Φόδελε αναφέρεται σε έγγραφο του 1248, όπου η αυτοκρατορική μονή Σφάκας κατέχει στην περιοχή καλλιεργήσιμη γη.

Ωστόσο, σύμφωνα με τους ερευνητές, τις φιλολογικές μαρτυρίες και τον αριθμό των τυχαίων ευρημάτων, το Φόδελε αποτελεί περιοχή με ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον.

Στη περιοχή των Πέρα Γαλήνων Έλληνες ανακαλύφθηκε μινωικός οικισμός, ενώ στην παράκτια κοιλάδα του Φόδελε λέγεται ότι βρισκόταν το επίνειο της Αξού, η αρχαία πόλη Παντομάντριον.

ΤΟΠΩΝΥΜΙΟ

Το τοπωνύμιο του χωριού οφείλεται στους πρώτους οικιστές του που ονομάζονταν Fodelle.