Άνω Άκρια

Άνω Άκρια

Ο οικισμός απέχει 40 χλμ από την πόλη του Ηρακλείου και είναι χτισμένος στην ημιορεινή έκταση του υψώματος της βόρειας πλευράς της πεδιάδας της Μεσσαράς, σε υψόμετρο 460μ.

Το δημοτικό διαμέρισμα των Άνω Ακρίων απαρτίζεται από τα χωριά Ατσιπάδες, Καστέλλι, Κάτω Άκρια και Μοριά.

Οι Ατσιπάδες βρίσκονται πάνω σε λόφο, σε υψόμετρο 460μ, που τους χαρίζει εκπληκτική θέα στον κάμπο της Μεσσαράς. Στον οικισμό μένουν περίπου 161 κάτοικοι, σύμφωνα με την απογραφή του 2011.

Στο Καστέλλι ή Τσιφούτ Καστέλλι, όπως ονομάζεται, ήταν κτισμένο το φρούριο Castel Bonifacio, το οποίο έδωσε και το όνομα στον οικισμό. Το κάστρο βρισκόταν βορειοδυτικά του οικισμού, σε υψόμετρο 400μ., στη θέση Ψηλό Αλώνι. Το χωριό απέχει 44 χλμ από την πόλη του Ηρακλείου και σε αυτό μένουν 310 κάτοικοι. Οι κάτοικοι είναι μικρασιατικής καταγωγής.

Τα Κάτω Άκρια αποτελεί τον μικρότερο οικισμό του δημοτικού διαμερίσματος με 23 κατοίκους. Στα Άνω Άκρια και στο Μοριά μένουν από 115 κάτοικοι.Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων της περιοχής είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Τα Άνω και Κάτω Άκρια αναφέρονται στις βενετσιάνικες απογραφές καθώς και στον Καστροφύλακα. Σε έγγραφα του 1368 αναφέρονται σαν φέουδο των οικογενειών Πιζάνι και Πρίτζι.

Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, στα Άνω Άκρια κατοικούσαν Τούρκοι. Μάλιστα, υπήρχε τζαμί με ωραίο μιναρέ. Στη θέση του τζαμιού ανεγέρθηκε ο σημερινός ναός του χωριού.

Όταν τα Άνω Άκρια έγιναν κοινότητα, υπήχθησαν σε αυτήν και το Τσιφούτ Καστέλλι, οι Ατσιπάδες και η Μουρνιά. Μαζί με τα Κάτω Άκρια αποτέλεσαν Δημοτικό διαμέρισμα με το Σχέδιο Καποδίστριας, το 1999.

Κατά την Ενετοκρατία, οι Ατσιπάδες αναφέρονται με το όνομα Azupades de Acra , η Μουρνιά με το όνομα Murnea και το Καστέλλι ως Boniffacio proprio.

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ

Στα Άνω Άκρια υπάρχει η εκκλησία της Παναγίας, που γιορτάζει στις 8 Σεπτεβρίου, ενώ στα Κάτω Άκρια βρίσκουμε την μικρή παλιά εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που γιορτάζει στις 3 Νοεμβρίου.

Στις Ατσιπάδες βρίσκεται ο ναός της Αγίας Αικατερίνης. Επίσης, σε ένα όμορφο μέρος με πηγή και πλούσια βλάστηση υπάρχει η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Τέλος, στις Ατσιπάδες είναι χτισμένο ανάμεσα στις ελιές το μικρό εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού.

Στο Μοριά βρίσκεται ναός αφιερωμένος στον Άγιο Δημήτριο και στο Καστέλλι υπάρχουν οι εκκλησίες των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης καθώς και η παλιά εκκλησία του Αγίου Δημητρίου.