- Τοποθεσία23 χλμ από το Ηράκλειο
- Υψόμετρο 380μ
- ΑξιοθέαταΔίκλιτη εκκλησία αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και τον Άγιο Μηνά
- ΙστορίαΜία από τις παλαιότερες μονές της Κρήτης, με ιστορικά έγγραφα από τον 16ο αιώνα. Σημαντικό πνευματικό και κοινωνικό κέντρο κατά την Τουρκοκρατία
- ΠαράδοσηΦιλοξενία με κρασί, νερό, ψωμί και τυρί για τους επισκέπτες. Σήμερα ο ξενώνας της μονής προσφέρει διαμονή στους πιστούς
- Μοναχοί11 κάτοικοι μοναχοί (απογραφή 2011)
Η ιστορική και πανέμορφη Ιερά Μονή Αγκαράθου, χτισμένη σε υψόμετρο 380 μέτρων στη νοτιοδυτική πλευρά του υψώματος Σωρός Παντελή, βρίσκεται στην επαρχία Πεδιάδος, περίπου 23 χιλιόμετρα από την πόλη του Ηρακλείου. Πρόκειται για ένα μοναστήρι με μακραίωνη ιστορία και έντονη πνευματική παράδοση, το οποίο υπάγεται στην τοπική κοινότητα Σαμπά του δήμου Μινώα Πεδιάδος. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, η μονή κατοικείται από 11 μοναχούς, οι οποίοι διατηρούν ζωντανή την πνευματικότητα και φιλοξενία του τόπου.
Η Ιερά Μονή Αγκαράθου είναι ξακουστή για την παράδοση φιλοξενίας της. Μια χαρακτηριστική εικόνα είναι αυτή του πεζουλιού στον προαύλιο χώρο της μονής, όπου κάποτε υπήρχε ένα σταμνί γεμάτο με κρασί και νερό, ενώ δίπλα τοποθετούνταν ένα καλάθι με ψωμί, τυρί και ελιές για να τραφεί ο κάθε επισκέπτης. Η φιλοξενία συνεχίζεται μέχρι σήμερα, καθώς ο ξενώνας της μονής μπορεί να φιλοξενήσει πολλούς πιστούς που επιθυμούν να ζήσουν την εμπειρία της ηρεμίας και της πνευματικής αναζήτησης.
Η εκκλησία της μονής είναι δίκλιτη και αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στον Άγιο Μηνά. Η ονομασία της μονής, όπως αναφέρει η παράδοση, προέρχεται από την αγκαραθιά, ένα θάμνο κάτω από τον οποίο βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας. Η Αγκαραθιά συνδέεται άρρηκτα με την πνευματικότητα και την ιερότητα του χώρου.
Η Ιερά Μονή Αγκαράθου αναφέρεται για πρώτη φορά σε έγγραφα του 16ου αιώνα, όμως ο σημερινός ναός χτίστηκε το 1894, πάνω στα ερείπια παλιότερου ναού. Αν και δεν είναι γνωστό το ακριβές έτος ίδρυσης, η Αγκαράθος αποτελεί μία από τις παλαιότερες μονές της Κρήτης.
Στην ιστορική διαδρομή της, η μονή διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αποτελώντας καταφύγιο για τους Κρητικούς, αλλά και κέντρο πνευματικής αντίστασης.