- Τοποθεσία72 χλμ νοτιοδυτικά των Χανίων, με θέα στο Λιβυκό Πέλαγος
- ΑρχιτεκτονικήΚατάλευκη μονή με φρουριακή αρχιτεκτονική, σε βράχο ύψους 35 μέτρων
- Καθολικ: Αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα και την Κοίμηση της Θεοτόκου
- ΘρύλοςΤο χρυσό σκαλοπάτι, ορατό μόνο από αληθινούς πιστούς
- ΠρόσβασηΕύκολη οδική πρόσβαση, κοντά στην παραλία Ελαφονήσι
- ΕυρήματαΜινωικά ευρήματα στην ευρύτερη περιοχή
- ΜουσείοΕκκλησιαστικό μουσείο με ιερά κειμήλια και εκθέματα
Η Ιερά Μονή της Παναγίας Χρυσοσκαλίτισσας είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά μοναστήρια της Κρήτης, προσελκύοντας επισκέπτες λόγω της αρχιτεκτονικής της, της πλούσιας ιστορίας και της μαγευτικής τοποθεσίας κοντά στο Ελαφονήσι. Βρίσκεται 72 χλμ νοτιοδυτικά των Χανίων, σκαρφαλωμένη πάνω σε έναν βράχο ύψους 35 μέτρων, με πανοραμική θέα στο Λιβυκό Πέλαγος, κάτι που ενισχύει τον αέρα του απομονωμένου αλλά πανέμορφου μέρους.
Η πρόσβαση στη μονή είναι εύκολη μέσω του οδικού δικτύου από τα Χανιά ή την Κίσσαμο, με όμορφη θέα σε όλη τη διαδρομή. Η μικρή απόσταση που τη χωρίζει από την παραλία του Ελαφονησίου προσθέτει στη δημοτικότητά της, καθιστώντας την ιδανικό συνδυασμό για μια ολοκληρωμένη ημερήσια εκδρομή.
Στην ευρύτερη περιοχή, έχουν ανακαλυφθεί μινωικά ευρήματα που αποδεικνύουν ότι η περιοχή κατοικείται από τα αρχαία χρόνια, ενώ η μονή διαθέτει και ένα μικρό εκκλησιαστικό μουσείο με σημαντικά εκθέματα.
Το μοναστήρι είναι γνωστό για τη φρουριακή αρχιτεκτονική του και το καθολικό του, αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα και την Κοίμηση της Θεοτόκου. Το όνομά του συνδέεται με έναν ιδιαίτερο θρύλο: το τελευταίο από τα 98 σκαλοπάτια που οδηγούν στη μονή λέγεται ότι ήταν χρυσό. Σύμφωνα με την παράδοση, το σκαλοπάτι αυτό είναι ορατό μόνο από όσους είναι αληθινοί πιστοί, ενισχύοντας την πνευματική αύρα του τόπου.
Η μονή χτίστηκε, σύμφωνα με την παράδοση, όταν ένας γεωργός ανακάλυψε μια εικόνα της Παναγίας κρυμμένη σε κόγχη βράχου κατά την περίοδο της Εικονομαχίας (726-842 μ.Χ.). Η εικόνα αυτή, διατηρείται μέχρι σήμερα στην εκκλησία της μονής και θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά ιερά κειμήλια της περιοχής.
Η μονή πρωτοαναφέρεται στην ενετική απογραφή του 1637 ως «Παναγία Γουνοσκαλίτισσα». Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η μονή υπέστη σημαντικές καταστροφές, ενώ ένας γνωστός θρύλος αναφέρει ότι οι μέλισσες επιτέθηκαν σε Τούρκους στρατιώτες που προσπάθησαν να την λεηλατήσουν το Πάσχα του 1824, προστατεύοντας τη μονή με έναν θαυματουργό τρόπο.
Το 1940 η μονή μετατράπηκε σε γυναικείο μοναστήρι. Στα δύσκολα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι μοναχές εκδιώχτηκαν προσωρινά για να εγκατασταθεί εκεί γερμανικό φυλάκιο.