Δαμάστα

Δαμάστα

Η Δαμάστα είναι χτισμένη στις βόρειες πλαγιές του υψώματος Κοίτη, του Ψηλορείτη, σε υψόμετρο 730μ.

Το ομώνυμο δημοτικό διαμέρισμα απαρτίζεται από τον πολύ μικρό οικισμό Αστρινό.

Στη Δαμάστα μένουν πάνω από 300 κάτοικοι, οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με την γεωργία, την κτηνοτροφία και την μελισσοκομία.

Ανατολικά του οικισμού βρίσκεται, στη θέση Κερατίδι, το μνημείο και οι τάφοι των εκτελεσθέντων Δαμαστιανών από τους Ναζί. Για κάθε νέο που εκτελέστηκε έχει φυτευτεί και ένα κυπαρίσσι.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Η Δαμάστα αναφέρεται στον κατάλογο του Καστροφύλακα, το 1583. Έκτοτε βρίσκεται σε διάφορες απογραφές.

Κατά την διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής οργανώθηκε σαμποτάζ στη Δαμάστα, από ομάδα Ανωγειανών ανταρτών. Κάθε πρωί στις 8-9, περνούσε από τη Δαμάστα, κατευθυνόμενο από το Ηράκλειο προς τα Χανιά, ένα φορτηγό, το οποίο συνοδευόταν από 30 οπλισμένους Γερμανούς στρατιώτες και από ένα τεθωρακισμένο όχημα με μυδράλιο. Το μπλόκο στήθηκε ένα χιλιόμετρο δυτικά της Δαμάστας. Οι αντάρτες επιτέθηκαν, σκότωσαν αρκετούς Γερμανούς και εξαφανίστηκαν.

Οι Γερμανοί θεώρησαν ότι οι κάτοικοι του χωριού ήταν συνεργοί, επειδή δεν μίλησαν για να παρεμποδιστεί το σαμποτάζ και σε αντίποινα, στις 21 Αυγούστου 1944, διάλεξαν τους 30 πιο "μάχιμους" άνδρες του χωριού και τους εκτέλεσαν στο Κερατίδι. Η Δαμάστα εκκενώθηκε και ισοπεδώθηκε.

ΤΟΠΩΝΥΜΙΟ

Η ονομασία προέρχεται, κατά τον ιστορικό Νικόλαο Πλάτωνα από το Δα Μα, που σημαίνει Μήτηρ Γη. Η Μητέρα Γη ήταν προελληνική θεότητα.