• Τοποθεσία5 χλμ νοτιοανατολικά του Ηρακλείου
• ΧρονολογίαΑπό τα τέλη της 7ης χιλιετίας έως τα ρωμαϊκά χρόνια
• ΑρχιτεκτονικήΠολυόροφο ανάκτορο 22.000 τ.μ., διακοσμημένο με τοιχογραφίες και αρχιτεκτονικές καινοτομίες
• ΙστορίαΚέντρο του Μινωικού Πολιτισμού, καταστράφηκε το 1700 π.Χ. και το 1450 π.Χ. και κατοικήθηκε αργότερα από Μυκηναίους και Ρωμαίους
• ΑνακάλυψηΑπό τον Μίνωα Καλοκαιρινό το 1878 και συστηματική ανασκαφή από τον Άρθουρ Έβανς το 1900

Η Κνωσός, ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μνημεία της Κρήτης, απέχει μόλις 5 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο και βρίσκεται σε μία κατάφυτη περιοχή με ελιές, αμπέλια και κυπαρίσσια, στο ύψωμα της Κεφάλας. Ως το μεγαλύτερο και ισχυρότερο κέντρο του Μινωικού Πολιτισμού, ήταν ένας τόπος όπου η ιστορία και ο θρύλος ενώνονται.

Από την πρώτη της εγκατάσταση στα τέλη της 7ης χιλιετίας, η Κνωσός αναπτύχθηκε σε έναν ισχυρό πολιτισμό που άκμασε ιδιαίτερα κατά τη Μινωική περίοδο. Στα χρόνια αυτά, ο πληθυσμός της πόλης υπολογίζεται ότι έφτανε τους 80.000 κατοίκους. Το 1700 π.Χ. καταστράφηκε από έναν μεγάλο σεισμό, ανοικοδομήθηκε, και καταστράφηκε ξανά το 1450 π.Χ. μετά από πυρκαγιά. Κατά την Ρωμαϊκή περίοδο (67 π.Χ.), η Κνωσός μετατράπηκε σε ρωμαϊκή αποικία με το όνομα Colonia Julia Nobilis. Τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα αυτής της περιόδου περιλαμβάνουν την περίφημη έπαυλη του Διονύσου με τα θαυμάσια ψηφιδωτά της.

Κατά την Βυζαντινή εποχή, η Κνωσός αποτέλεσε έδρα επισκόπου, ενώ λείψανα μιας βασιλικής του 6ου αιώνα παραμένουν ως δείγματα της συνεχούς κατοίκησής της. Ωστόσο, με την Αραβική κατάκτηση, το ενδιαφέρον για την περιοχή άρχισε να μειώνεται και το κέντρο της δραστηριότητας μετακινήθηκε στο Ηράκλειο.

Η ανακάλυψη της Κνωσού οφείλεται στον Μίνωα Καλοκαιρινό το 1878, αλλά η πραγματική της αποκάλυψη έγινε από τον Άγγλο αρχαιολόγο Σερ Άρθουρ Έβανς το 1900, ο οποίος ονόμασε τον πολιτισμό αυτόν «Μινωικό», σε αναφορά στον θρυλικό βασιλιά Μίνωα. Ο ίδιος ο Έβανς επιχείρησε την αναστήλωση μεγάλου μέρους του ανακτόρου, η οποία προκάλεσε και κάποια κριτική λόγω της επιρροής που είχε η φαντασία του στις ανακατασκευές.

Το ανάκτορο της Κνωσού, με έκταση περίπου 22.000 τ.μ., ήταν πολυόροφο και εντυπωσιακό για την εποχή του, διακοσμημένο με τοιχογραφίες που αναπαριστούσαν τελετουργικές σκηνές. Ήταν κέντρο πολιτικών, θρησκευτικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Οι τέσσερις πτέρυγες του ανακτόρου αναπτύσσονται γύρω από μία κεντρική αυλή και περιλάμβαναν δημόσιες αποθήκες, αίθουσες τελετών, θησαυροφυλάκια και τη φημισμένη Αίθουσα του Θρόνου. Στα σημαντικότερα δωμάτια περιλαμβάνεται το Διαμέρισμα της Βασίλισσας, διακοσμημένο με την περίφημη τοιχογραφία των δελφινιών.

Στη βόρεια πτέρυγα, βρίσκονται οι βασικές αποθήκες και ο διάδρομος του Ζατρικίου, ενώ στην νότια υπήρχε το επιβλητικό Νότιο Πρόπυλο, μία από τις κύριες εισόδους του ανακτόρου. Στον αρχαιολογικό χώρο, αξίζει επίσης να δει κανείς τα Διπλά Κέρατα, σύμβολα της Μινωικής θρησκείας, και το μικρό λιθόκτιστο θέατρο.