Το οροπέδιο Ομαλού Χανίων βρίσκεται ανάμεσα στις επιβλητικές κορυφές των Λευκών Όρεων, Βόλακας, Γκίγκιλιος, Ξυλόσκαλο, Σάμπερος και Ψιλάφι, 38 χλμ νοτιοδυτικά της πόλης των Χανιών. Το οροπέδιο έχει σχήμα ακανόνιστο κυκλικό και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα της Κρήτης, αφού καλύπτει 15τ.χλμ.

Ο Ομαλός βρίσκεται σε υψόμετρο 1100μ και η μεγαλύτερη έκταση του ανήκει διοικητικά στον οικισμό του Άνω Σελίνου.

Το φαράγγι μπορεί να το προσεγγίσει κανείς από τις τρεις εισόδους του. Η πρώτη είναι από τη θέση Νεραντζόπορτα, που βρίσκεται στον επαρχιακό δρόμο που ενώνει το οροπέδιο με τα Χανιά, η δεύτερη βρίσκεται νοτιοδυτικά, από όπου ξεκινάει ο επαρχιακός δρόμος Οροπεδίου - Σούγιας και η τρίτη είσοδος είναι από τη θέση Ξυλόσκαλο, όπου ξεκινάει το φαράγγι της Σαμαριάς.

Στην βόρεια είσοδο του Οροπεδίου βρίσκεται το σπήλαιο του Τζανή, όπως ονομάζεται. Το σπήλαιο δεν έχει εξερευνηθεί σε όλο του το μήκος. Αποστολή σπηλαιολόγων έφτασε σε βάθος 2520μέτρων. Στο σημείο αυτό βρίσκονται δύο στοές.

Φτάνοντας στο οροπέδιο συναντάμε ένα περιμετρικό ασφαλτοστωμένο, για πολλά μέτρα, δρόμο. Καθ’ όλη την διάρκεια της διαδρομής βλέπουμε διάσπαρτα παλιά πετρόχτιστα σπίτια τα οποία χρησιμοποιούσαν στο παρελθόν οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι της περιοχής.

Το φαράγγι χωρίζεται στην βόρεια και νότια πλευρά. Η βόρεια πλευρά ονομάζεται Λακκιώτικος Γύρος, ενώ η νότια Σελινιώτικος Γύρος. Στο Λακκιώτικο Γύρο, συγκεκριμένα στον οικισμό Λάκκοι, βρίσκεται το σπίτι του μεγάλου κρητικού ήρωα Χατζημιχάλη Γιάνναρη. Επίσης, μπορούμε να βρούμε εστιατόρια και μικρά ξενοδοχεία. Στον Σελινιώτικο Γύρο υπάρχει ένας μικρός οικισμός με εστιατόριο, ενώ στην είσοδο του φαραγγιού της Σαμαριάς, στη θέση Ξυλόσκαλο βρίσκεται αναψυκτήριο. Στο σημείο συναντάμε και ένα μικρό μουσείο φυσικής ιστορίας για τα Λευκά Όρη και το φαράγγι της Σαμαριάς. Λίγο πριν το Ξυλόσκαλο βρίσκουμε μια διακλάδωση που οδηγεί στο καταφύγιο Καλλέργη του Ορειβατικού Συλλόγου Χανίων.

Το οροπέδιο του Ομαλού είναι ιδανικός προορισμός για τις χειμερινές και ανοιξιάτικες διακοπές. Το χειμώνα μπορείτε να απολαύσετε το άσπρο από το χιόνι τοπίο ενώ το καλοκαίρι μπορείτε να ανακαλύψετε την άγρια πανίδα της περιοχής και να περπατήσετε σε κάποιο από τα πολλά μονοπάτια.

Από το οροπέδιο του Ομαλού ξεκινούν τρία ευρωπαϊκά μονοπάτια Ε4. Το πρώτο και γνωστότερο όλων είναι εκείνο που διασχίζει το φαράγγι της Σαμαριάς και καταλήγει στην Αγία Ρούμελη. Επίσης, υπάρχει το μονοπάτι που ενώνει τον Ομαλό με το καταφύγιο Καλλέργη και καταλήγει στο Κατσιβέλι και τέλος το μεγάλο και δύσκολο μονοπάτι που ενώνει τον Ομαλό με τον οικισμό Ασκύφου.

Επίσης, στην περιοχή και συγκεκριμένα στον Γκίγκιλο, έχουν χαραχτεί αρκετές αναρριχητικές διαδρομές.

Επιπρόσθετα, στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν πολλές σπηλιές και πηγές.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Το οροπέδιο του Ομαλού έπαιξε σημαντικό ρόλο στις επαναστάσεις κατά των Τούρκων καθώς αποτέλεσε καταφύγιο των Κρητών επαναστατών. Οι Τούρκοι κατάφεραν δύο φορές να το προσεγγίσουν με δυσκολία.

Κατά την γερμανική κατοχή λειτούργησε στον Ομαλό ένα μικρό αεροδρόμιο.

ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΚΑΛΛΕΡΓΗ

Νοτιοανατολικά του οροπεδίου Ομαλού, στα Χανιά, βρίσκεται το καταφύγιο Καλλέργη, του ορειβατικού συλλόγου Χανίων. Το καταφύγιο βρίσκεται σε υψόμετρο 1680μ, κοντά στον Εθνικό Δρυμό των Λευκών Ορέων, σε ένα σημείο που χαρίζει απεριόριστη θέα προς το Κρητικό και Λιβυκό πέλαγος, το φαράγγι της Σαμαριάς και το νησί της Γαύδου.

Για να φτάσετε στο καταφύγιο θα πρέπει να στρίψετε στην διακλάδωση που βρίσκεται κοντά στην περιοχή Ξυλόσκαλο, από όπου ξεκινάει το φαράγγι της Σαμαριάς. Ακολουθώντας ένα χωματόδρομο, έπειτα από 5 περίπου χλμ, και 1.5 ώρας πεζοπορίας, βρισκόμαστε στο καταφύγιο.

Το καταφύγιο έχει χωρητικότητα 50 ατόμων, είναι εξοπλισμένο με σόμπες ξύλου και τζάκι και λειτουργεί από τον Απρίλη έως τον Οκτώβρη καθημερινά, ενώ από τον Νοέμβρη έως τον Μάρτη ανοίγει τις πύλες του κάθε Σαββατοκύριακό. Για άλλες ημερομηνίες και πληροφορίες θα πρέπει να επικοινωνήσετε στο +30 282Ι044647, Ε.Ο.Σ. Χανίων.

ΛΑΪΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Στην περιοχή υπάρχουν διάφοροι μύθοι που αφορούν νεράιδες, βοσκούς και τον Κρητογενή Δία.

Σύμφωνα με ένα μύθο, από το σπήλαιο του Τζανή, που βρίσκεται κοντά στη βόρεια είσοδο του Ομαλού, ακούγεται μουσική. Σύμφωνα πάντα με τον ίδιο μύθο, ένας βοσκός παίζει μουσική με σκοπό να μαγέψει τις νεράιδες της περιοχής.

Άλλος μύθος αναφέρει ότι στην κορυφή του βουνού Γκίγκιλου, σε υψόμετρο 2080 μέτρων, είχε παλιά τον θρόνο του ο θεός των θεών, ο Δίας. Μάλιστα, στις δυτικές κορυφές λέγεται ότι πραγματοποιούσε τις αρματοδρομίες του.